College legt uitkomsten van onderhandelingen met COA en staatssecretaris Van der Burg voor aan gemeenteraad

Conform de opdracht van de gemeenteraad van 20 maart 2023 heeft het college van B en W de afgelopen weken gesprekken gevoerd en onderhandeld met het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers) en staatssecretaris Eric van der Burg (Veiligheid en Justitie) om afspraken te maken over de voorwaarden waaronder asielopvang mogelijk is in de gemeente Enschede.

Het COA en de staatssecretaris hebben naar aanleiding van deze gesprekken nu definitieve documenten aangeboden aan het gemeentebestuur van Enschede. Deze documenten, een brief* van staatssecretaris Van der Burg en twee bestuursovereenkomsten* van het COA, legt het college van B en W nu als uitkomsten van de onderhandelingen voor aan de gemeenteraad. 

Het is aan de leden van de gemeenteraad om te bepalen of de inhoud van deze definitieve documenten voldoende tegemoet komt aan de gestelde voorwaarden uit de aangenomen motie ‘Onder voorwaarden meewerken aan asielopvang’ van 20 maart 2023. De gemeenteraad stelde hierin bereid te zijn onder strikte voorwaarden maximaal 550 asielzoekers op te vangen in Enschede.

Geen toezegging over aantal asielopvangplekken

Het COA en de staatssecretaris hebben het overgrote deel van de voorwaarden uit de motie overgenomen, maar niet alle. Het COA wil onder meer de kosten van de voorbereiding, ontwikkeling en instandhouding van de opvanglocatie voor zijn rekening nemen. De opvang wordt geschikt gemaakt voor gezinnen en kinderen, conform de voorwaarden. 
Maar staatssecretaris Van der Burg en het COA kunnen geen toezegging doen aan Enschede om het aantal asielopvangplekken te beperken tot maximaal 550 plekken, zoals de gemeenteraad stelt in de motie. De bewindspersoon verwijst daarbij naar de opgave voor de provincie en regio: het Rijk bepaalt de benodigde opvangcapaciteit op provinciaal niveau. In de provincie wordt op regionaal en lokaal niveau gekeken hoe in gezamenlijkheid aan die opgave kan worden voldaan. Een provinciale of regionale afspraak over het aantal asielopvangplekken is voor de staatssecretaris mogelijk wel een bespreekbare optie.

Geen flinke handreiking

Ook de door Enschede gevraagde flinke handreiking (zoals een structurele oplossing voor het tekort op jeugdzorg of extra agenten) kan de staatssecretaris niet bieden. Wel heeft hij het COA verzocht om bij de ontwikkeling van de definitieve opvanglocatie te bekijken welke bijdrage kan worden geleverd aan de ontwikkeling van de omgeving van het opvanglocatie in brede zin. 
Ook geeft de staatssecretaris aan dat het niet mogelijk is om ‘veilige landers’ uit te sluiten van de opvang, zoals gevraagd in de motie, omdat dat in strijd is met artikel 1 van de Grondwet. Het kan namelijk voorkomen dat iemand uit een veilig land, op basis van persoonlijke omstandigheden, toch recht heeft op verblijf.

Wanneer de gemeenteraad het voorstel bespreekt, is nog niet bekend. De raad wil nog een onafhankelijke juridische toets laten uitvoeren op de brief en de bestuursovereenkomsten, zoals verwoord in de motie.