Coördinator Mantelzorgcommunity Jeanet Buikema: “ Mantelzorgers staan altijd aan. Dat maakt het zwaar.”

Wanneer is iemand een mantelzorger?

Dat is wanneer je 8 uur per week, minstens 3 maanden achter elkaar voor iemand zorgt. Meestal gaat het om de zorg voor een naaste; een partner of een familielid. Denk bijvoorbeeld aan een vrouw die voor een dementerende echtgenoot zorgt of een ouder met een fysiek beperkt kind. In Enschede zijn 1 op de 3 mensen van boven de 18 jaar mantelzorger. Dat zijn zo’n 48.000 mensen. 

Waar lopen mantelzorgers tegenaan?

Een van de grootste problemen is overbelasting. Als mantelzorger sta je altijd aan, ook ’s nachts. Dat maakt het zwaar. Een ander probleem is dat ze niet meer aan hun eigen leven toekomen. Ze zijn zo bezig met de zorg voor hun naaste dat de leuke dingen erbij inschieten, zoals een bioscoop pakken of uit eten gaan. Dat heeft niet alleen te maken met een gebrek aan tijd en energie, maar ook met schuldgevoel. Veel mensen voelen zich schuldig als zij plezier hebben, terwijl ze weten dat hun ouder of partner met pijn thuis zit.

Een ander punt waar mantelzorgers mee te maken hebben is rouw. Als een partner bijvoorbeeld een beroerte heeft gehad en daardoor niet meer zelfstandig kan functioneren, is de relatie veranderd. De oude relatie is niet meer en dat gaat gepaard met rouw. Tot slot zie je dat mantelzorgers soms het gevoel hebben niet serieus te worden genomen door professionele instanties, zoals een verzorgingstehuis. Als jij als zoon bijvoorbeeld aangeeft dat jouw moeder op een speciale manier opgetild wil worden en die manier niet overeenkomt met de professionele richtlijnen, kan dat voor spanningen zorgen.

Waar kunnen mantelzorgers terecht voor hulp?

In Enschede kunnen ze onder meer terecht bij de mantelzorgcommunity. Ik coördineer de bijeenkomsten. Mantelzorgers komen hier iedere derde woensdag van de maand van 13.30 – 15.30 uur bij elkaar om ervaringen uit te wisselen. We houden desgevraagd ook themabijeenkomsten over onderwerpen die zij interessant vinden. De bijeenkomsten vinden plaats in Servicecentrum Oost aan de Keppelerdijk. Daarnaast kunnen ze een beroep doen op mantelzorgmakelaars; experts op het gebied van mantelzorgondersteuning. Ook kunnen ze terecht bij M-Pact. Zij zetten onder meer maatjes in die mantelzorgers kunnen ondersteunen. Zo’n maatje houdt degene die mantelzorg ontvangt gezelschap, zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft.

Wat kunnen mantelzorgers zelf doen om te voorkomen dat ze in de knel komen?

Eerst moeten ze bewust worden van het feit dat ze mantelzorger zijn en hulp nodig hebben. Dat is een hele stap. Daarna is het tijd om aan de bel trekken en hulp in te schakelen. Tussen bewustwording en om hulp vragen zit een lange tijd. Mensen vinden het lastig om toe te geven dat ze het niet aankunnen. Toch is het belangrijk dat ze deze stappen ondernemen, anders lopen ze kans op een burn-out. 

Kijken we nu anders tegen mantelzorg aan dan pakweg 30 jaar geleden? 

Jazeker. De maatschappij is veranderd. Vroeger hadden mensen meer tijd om voor elkaar te zorgen. Tegenwoordig moeten zowel de man als vrouw in het gezin werken en wonen ze  niet altijd in de buurt van hun ouders. Sommige mensen moeten het halve land door om hun ouders te zien, dat maakt het zorgen lastiger.
Een manier om mantelzorgers in de (nabije) toekomst tegemoet te komen is door verpleegkundigen midden in de wijken te plaatsen. Zo kunnen zij makkelijker en sneller helpen. Ook zou je sociale diensten in een wijk kunnen aanbieden, waarbij mensen langs kunnen komen voor een kopje koffie. Dan maak je de drempel om een gesprek aan te gaan kleiner en durven mensen sneller om hulp te vragen.

Wat kunnen mensen die een mantelzorger in hun omgeving hebben, doen om ze te helpen?

Toon je betrokkenheid en luister naar die mantelzorger. Waar heeft iemand behoefte aan? Ook kun je samen met die persoon het netwerk in kaart brengen en kijken aan wie zij hulp kunnen vragen. Dat is trouwens best een uitdaging. Niet iedereen durft de mantelzorg uit handen te geven! Tot slot kun je helpen door concrete afspraken te maken. Spreek bijvoorbeeld af dat je één keer per week de boodschappen doet. Dat lijkt misschien weinig, maar daarmee kun je iemand enorm helpen.